Tìm cơ chế xây dựng các điểm đỗ xe – xây dựng bãi đỗ xe thông minh

Thiếu nơi đỗ xe trầm trọng

Theo Sở Giao thông vận tải Hà Nội, trên địa bàn Hà Nội hiện có khoảng 6,9 triệu phương tiện giao thông (ô-tô, xe máy), chưa kể lượng xe ngoại tỉnh ra, vào thành phố hằng ngày. Dự tính, với tốc độ tăng trưởng xe máy 7,66%/năm; ô-tô 16,15%/năm thì đến năm 2025 Hà Nội có 1,3 triệu ô-tô và 7,3 triệu xe máy; năm 2030 có 1,7 triệu ô-tô và 7,7 triệu xe máy. Thế nhưng, điều đáng nói là hệ thống giao thông tĩnh (bãi, điểm đỗ xe công cộng) hiện nay còn quá thiếu và yếu, khiến nhu cầu đỗ xe ngày càng cấp thiết.

Hiện nay, phong trào xây dựng các tuyến phố văn minh đã góp phần làm cho đường phố khang trang, sạch, đẹp, người đi bộ có chỗ đi đúng nghĩa. Tuy nhiên, nhiều nơi chưa triển khai các giải pháp đồng bộ nên không ít loại phương tiện giao thông thường xuyên rơi vào cảnh không có chỗ gửi. Tại các đường phố trung tâm Hà Nội, dễ nhận thấy hàng loạt bãi ô-tô đỗ dọc hàng dài theo các tuyến phố, trên một phần hè hoặc toàn bộ hè phố, đẩy người đi bộ xuống phần đường dành cho xe chạy. Tình trạng này cũng đang diễn ra tại một số tuyến đường ở các khu đô thị mới, những nơi tập trung trước công sở nhà nước, các văn phòng đại diện trong và ngoài nước, các trung tâm thương mại, siêu thị, bệnh viện, trường học…

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do quy hoạch không theo kịp tốc độ gia tăng dân số và tốc độ phát triển của các phương tiện giao thông. Theo đó, hiện tỷ lệ đất dành cho giao thông tĩnh quá thấp trong khi tốc độ gia tăng về phương tiện, đặc biệt xe con cá nhân đang tăng cao đột biến.

Theo nghiên cứu của Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải (Bộ Giao thông vận tải), tổng diện tích giao thông tĩnh trên địa bàn TP Hà Nội hiện có là hơn 90 ha, chỉ đáp ứng được 8 – 10% nhu cầu đỗ xe, dẫn đến bùng phát các điểm đỗ xe trái phép, sai quy hoạch và bố trí không hợp lý. Trong khi đó, nhiều tổ chức, cá nhân tham gia kinh doanh, khai thác điểm đỗ xe dẫn đến tình trạng không kiểm soát và quản lý nổi, gây lộn xộn, mất an toàn, phá vỡ quy hoạch và làm Nhà nước thất thu. Ngoài ra, quá trình quy hoạch xây dựng còn hạn chế, ngay cả trong việc xác định vị trí và quy mô quỹ đất cũng kém khiến cơ sở hạ tầng kỹ thuật của điểm đỗ xe và bãi đỗ xe còn nghèo nàn, hình thức bãi đỗ đơn điệu, chủ yếu trên mặt đất, trang thiết bị phục vụ thiếu và chưa đồng bộ…

Cần thêm cơ chế đặc thù

Nhằm đáp ứng nhu cầu đỗ xe của người dân, Hà Nội đã xác định 1.480 vị trí (khoảng 1.200,71 ha đất) quy hoạch làm bãi đỗ xe công cộng, cũng như kêu gọi xây dựng kế hoạch, chủ trương xã hội hóa đầu tư các bãi xe ngầm, nhưng mọi việc đến nay vẫn chỉ nằm trên giấy. Nguyên nhân của tình trạng này là do ít nhà đầu tư dám “bỏ tiền chẵn thu tiền lẻ”, bởi mức vốn đầu tư ban đầu lớn, nhưng mấy chục năm sau mới có thể hoàn vốn và có lãi nên các nhà đầu tư không mấy quan tâm.

Để tháo gỡ khó khăn, thu hút nhà đầu tư tham gia xây dựng bãi đỗ xe, mới đây UBND thành phố Hà Nội đã trình và được HĐND thành phố thông qua một số chính sách, như hỗ trợ 100% tiền thuê đất bãi đỗ xe trong 10 năm đầu; hỗ trợ 100% tiền thuế nhập khẩu thiết bị, dây chuyền công nghệ phục vụ trực tiếp cho dự án xây dựng bãi đỗ xe; nhà đầu tư được sử dụng tối đa 30% diện tích sàn xây dựng ngầm của dự án để khai thác thương mại… Đồng thời, cho phép nhà đầu tư bán một số suất chỗ gửi xe sau khi đầu tư xong và không cho phép khai thác các bãi trông giữ xe tạm thời trong bán kính 500 m; xây dựng cơ chế riêng về giá trông giữ xe tại các bãi đỗ được xã hội hóa, tạo điều kiện cho nhà đầu tư sớm hoàn vốn để từ đó có thể yên tâm đầu tư vào xây dựng các bãi trông giữ xe.

Các chuyên gia giao thông cho rằng, thành phố cần có biện pháp quyết liệt hơn để giải quyết nhu cầu chỗ gửi xe trong khu vực, hoặc tận dụng những không gian trống chưa sử dụng hết công năng để làm tạm nơi đỗ xe, như bố trí điểm đỗ xen kẽ trong khu vực cây xanh công viên, những điểm đỗ ngầm dưới công trình xây dựng mới… Về nguyên tắc, đây không phải là giải pháp mang tính dài hạn, tuy nhiên sẽ phần nào giảm tải áp lực đỗ xe trong khu vực nội đô.

Không phải đến bây giờ thành phố và các sở, ngành liên quan của Hà Nội mới tính đến việc xây dựng hệ thống giao thông tĩnh để đáp ứng nhu cầu đỗ xe ngày càng tăng của người dân. Tuy nhiên, với tốc độ gia tăng phương tiện giao thông cá nhân theo cấp số nhân như hiện nay, trong khi hạ tầng dành cho giao thông tĩnh lại quá ít, tình trạng ùn tắc trên các tuyến phố Thủ đô sẽ còn xảy ra nhiều.